Nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z faktu, że nasza pogoda zależy od stopnia operowania słońca na Florydzie. Tak, właśnie tam bierze swój początek prąd zatokowy znany pod nazwą Golfsztrom. Jak wpływa on na pogodę w naszej części świata? Zanim odpowiemy na to pytanie, kilka informacji dotyczących “reguły prawej ręki” oraz wyżów i niżów.
Patrząc na prognozy pogody w TV często widzimy jak prezenterzy omawiają dynamiczne mapy pokazujące przepływy mas powietrza przez nasz kontynent. Energia potrzebna do ruchów mas powietrza pochodzi od ośrodków niskiego i wysokiego ciśnienia (niże i wyże odpowiednio). Na półkuli północnej dla określenia “w którą stronę się kręci” wyż lub niż możemy użyć tzw. reguły prawej dłoni.
Stosowana w opisie pola magnetycznego może być również użyta do określenia ruchów powietrza. Otóż wyciągnięty kciuk pokazuje gradient ciśnienia. Jeśli jest ono niskie (mamy niż) to wtedy kciuk prawej dłoni ma być skierowany w górę, jeśli natomiast jest wysokie (wyż) kciuk ma być skierowany w dół. Kręcimy ręką wokół osi wyznaczanej przez kciuk w kierunku wskazywanym przez palce. I tutaj określamy ruchy potrzetrza wokół ośrodków niskiego i wysokiego ciśnienia. Jak zapamiętać kiedy kciuk ma być skierowany w górę a kiedy w dół? Dla mnie działa taka zasada:
- gdy mamy do czynienia z niżem, to powietrze jest tam żadsze, stąd kciukiem wskazujemy w górę jakby wyciągając powietrze z niżu
- gdy mamy do czynienia z wyżem, to powietrze jest tam gęstsze, stąd kciukiem wskazujemy w dół ściskając niejako powietrze
Warto poćwiczyć przy dzisiejszej prognozie pogody.
Wracamy do Golfsztroma. Jest to prąd na Oceanie Atlantydzkim. Prąd ten płynie pod powierzchnią wody i “pompuje” ciepłe, tropikalne wody z okolic Florydy i Zatoki Meksykańskiej w kierunku północnej półkuli.
Trasa Prądu Zatokowego po Oceanie Atlantydzkim nie jest stała w sensie siły, temperatury wody, dokładnego przebiegu – zmienia się w czasie – ale generalnie na pewno ciepła woda z okolic Florydy jest pompowana w okolice fiordów norweskich i dalej na północ.
Co się dzieje gdy woda ma większą temperaturę niż powietrze nad nią? Powietrze ogrzewając się zaczyna się unosić – powstaje niż. Takie niże zwykle formują się wo okolicach Islandii i Norwegii – na Morzu Północnym w okolicach marca przynosząc Europie cieplejesze powietrze z południa.
Tak się jednak w roku 2013 nie stało. Prąd Zatokowy osłabł i nie “pompował” energii w okolicach Islandii. Naukowcy są przekonani, iż ma to bezpośredni związek z topniejącą Arktyką. Woda słodka jest lżejsza od wody słonej, a topiący się lód uwalnia słodką wodę. W efekcie woda słodka, pochodząca z lodów Arktyki “przykrywa” ciepłą wodę prądu zatokowego i niże nie mogą powstać bo brakuje im paliwa.
Status z ostatnich 365 dni Prądu Zatokowego można obserwować z dziennym opóźnieniem w internecie posługując się tym obrazkiem – w górnym lewym rogu znajduje się data pomiaru w formacie rok-miesiąc-dzień bez minusów między poszczególnymi liczbami. Stąd liczba 130413 to rok 2013 (13) miesiąc kwiecień (04) i dzień 13 (13). Miłego śledzienia:
Dla wytrwałych poniżej animacja przedstawiająca Prąd Zatokowy od roku 2003:
Prognoza temperatury wody w Oceanie Atlantydzkim:
